Małopolski Oddział Okręgowy PCK

W sobotę 18 stycznia 2020 roku, na zakończenie jubileuszowego roku 100-lecia PCK, odbyło się spotkanie noworoczne Małopolskiego Oddziału Okręgowego.

Oficjalnie zainaugurowano kolejny 101 rok istnienia organizacji oraz rozpoczęto prace nad Strategia Rozwoju MOO PCK na lata 2020-2024.

Bo 100 lat to dobry początek. Na spotkaniu zostały wręczone medale jubileuszowe PCK jak również najstarsze oznaki IV stopnia PCK. Oznaki otrzymali : Zarząd Oddziału Gminnego ZOSP RP w Brzeźnicy , Marek Lenart , Janusz Cieżadlik.

Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża jest najwyższym i najstarszym odznaczeniem organizacyjnym  w naszym stowarzyszeniu.  Przez lata zmieniał się jej wzór, niezmienne jednak zostały pewne istotne zasady  – od samego początku służyła wyróżnianiu osób, które w szczególny sposób realizowały misję organizacji, przyczyniały się do jej humanitarnego dzieła.

Prawo do nadawania odznaczeń za zasługi położone „na polu urzeczywistnienia zadań stowarzyszenia” zapisane zostało po raz pierwszy w Rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 września 1927 roku o Stowarzyszeniu „Polski Czerwony Krzyż”.  W ślad za tą delegacją prawną, rok później, 19 grudnia 1928 roku Komitet Główny PCK przyjął Regulamin Odznaki Honorowej PCK.  W regulaminie tym po raz pierwszy określono wzór odznaki, czterostopniowy charakter, sposób noszenia, nadawania, skład Kapituły i tryb jej prac. Co ciekawe w regulaminie odznaki z 1928 roku wskazano sposób jej finansowania, który dzisiaj chyba nie zaskakuje nikogo – paragraf §6 stanowi:

Czy wiesz, że Odznaka Honorowa PCK jest najstarszym czerwonokrzyskim odznaczeniem, którego historia sięga 100 lat?

Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża jest najwyższym i najstarszym odznaczeniem organizacyjnym  w naszym stowarzyszeniu.  Przez lata zmieniał się jej wzór, niezmienne jednak zostały pewne istotne zasady  – od samego początku służyła wyróżnianiu osób, które w szczególny sposób realizowały misję organizacji, przyczyniały się do jej humanitarnego dzieła.

Prawo do nadawania odznaczeń za zasługi położone „na polu urzeczywistnienia zadań stowarzyszenia” zapisane zostało po raz pierwszy w Rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 września 1927 roku o Stowarzyszeniu „Polski Czerwony Krzyż”.  W ślad za tą delegacją prawną, rok później, 19 grudnia 1928 roku Komitet Główny PCK przyjął Regulamin Odznaki Honorowej PCK.  W regulaminie tym po raz pierwszy określono wzór odznaki, czterostopniowy charakter, sposób noszenia, nadawania, skład Kapituły i tryb jej prac. Co ciekawe w regulaminie odznaki z 1928 roku wskazano sposób jej finansowania, który dzisiaj chyba nie zaskakuje nikogo – paragraf §6 stanowi:”Odznaczeni winni zwrócić koszty wykonania odznaki”.

Zwrócić należy uwagę, że odznaka honorowa istniała już wcześniej w Polskim Towarzystwie Czerwonego Krzyża, nie istniały jednak formalne podstawy  jej dotyczące. Nie wspomina się o tym odznaczeniu ani w statucie z 1919 czy 1921 roku. Początki nadawania odznaki wiążą się z wojną polsko-bolszewicką w 1920 roku. To po zakończeniu tej wojny w 1921 ustanowiono odznakę za wybitne zasługi w ratowaniu rannych i chorych żołnierzy stron walczących. Pierwsze odznaki zostały zatwierdzone przez Komitet Główny PTCK w dniu 31 stycznia 1921 roku w trzystopniowej skali: dyplom honorowy i prawo do noszenia w klapie wstążki z czerwonym krzyżem (potem  zastąpione ośmiobokiem, w który wpisano czerwony krzyż i litery P.T.C.K), medal srebrny i medal brązowy. Odznaki były nadawane przez komisję odznaczeń, a nazwiska osób podawano do publicznej wiadomości poprzez publikację w piśmie „Czerwony Krzyż”.

W czasie II wojny światowej nadawane były odznaki honorowe, lecz nie prowadzono szczegółowej ewidencji nadań. Znane są również nieliczne przypadki ustanawiania i nadawania odznak honorowych przez delegatury zagraniczne PCK ( np. po wojnie delegatura PCK w Niemczech Zachodnich (Rosenheim) zajmująca się jeńcami wojennymi emitowała odznakę honorową wzorowaną na przedwojennym wzorze odznaki II stopnia (złoty medal).

Po II wojnie odznaka została wznowiona w Polsce Ludowej w 1945 roku. Wszystkie 4 stopnie miały podobny wzór. Na awersie odznaki znalazł się równoramienny krzyż koloru czerwonego, między ramionami krzyża umieszczone zostały  pęki promieni w kolorze złotym. Pośrodku umieszczony został orzeł według wzoru godła państwowego. W odznakach I i II stopnia orzeł był w kolorze srebrnym, z dziobem i szponami w kolorze złotym. W odznace III stopnia orzeł był w całości wykonany z metalu w kolorze srebrnym, a w odznace IV stopnia w kolorze brązowym. W okresie PRL umieszczony był orzeł bez korony. Do 1948 roku emitowano odznaki z napisem „Zasłudze” na rewersie, po czym od 21 maja 1948 roku zaprzestano tego i usunięto napis pozostawiając jedynie litery P.C.K.